KIỂM ĐỊNH AN TOÀN HỆ THỐNG CHỐNG SÉT VÀ ĐO ĐIỆN TRỞ TIẾP ĐỊA

Trong bối cảnh ngày càng nhiều công trình, nhà máy, tòa nhà cao tầng sử dụng hệ thống điện quy mô lớn, việc đảm bảo an toàn điện trở thành yếu tố sống còn. Một trong những khâu quan trọng để đảm bảo hệ thống điện vận hành ổn định và tránh rủi ro do sét đánh là kiểm định an toàn hệ thống chống sét và đo điện trở nối đất (tiếp địa). Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là quy định bắt buộc theo pháp luật hiện hành nhằm giảm thiểu nguy cơ cháy nổ, hư hỏng thiết bị và bảo vệ tính mạng con người.

Hệ thống chống sét là gì?

Hệ thống chống sét bao gồm các thiết bị và biện pháp kỹ thuật được lắp đặt để:

Thu sét từ thiên nhiên (qua kim thu sét, dây dẫn sét),
Truyền dòng điện sét xuống đất thông qua hệ thống dây dẫn và tiếp địa,
Phân tán năng lượng sét an toàn ra môi trường đất, tránh ảnh hưởng đến thiết bị điện và con người.

Hệ thống chống sét có 2 loại phổ biến:

Chống sét trực tiếp: Sử dụng kim thu sét, cột thu sét…
Chống sét lan truyền: Dùng thiết bị cắt sét, lọc sét, SPD lắp đặt trên hệ thống điện, mạng viễn thông…

Điện trở nối đất (tiếp địa) là gì?

Hệ thống tiếp địa là phần không thể thiếu trong chống sét và an toàn điện. Nó giúp dẫn điện từ các thiết bị, hệ thống chống sét hoặc sự cố rò điện xuống đất một cách an toàn. Điện trở nối đất thể hiện mức độ hiệu quả trong việc phân tán dòng điện ra môi trường tự nhiên. Mức điện trở tiếp địa càng thấp thì khả năng an toàn càng cao. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, giá trị điện trở tiếp địa của hệ thống chống sét thường phải ≤ 10 Ohm (Ω), còn với hệ thống điện thường thì ≤ 4 Ohm tùy quy mô và công năng công trình.

Kiểm định hệ thống chống sét và đo điện trở tiếp địa

Kiểm định an toàn hệ thống chống sét, đo điện trở nối đất (tiếp địa) là việc đánh giá khả năng bảo vệ các công trình xây dựng, nhà máy trước tác động của sét, của dòng điện. Đây là việc làm hết sức quan trọng nhằm hạn chế các tổn hại do sét gây ra.

Ảnh: Kiểm định hệ thống chống sét do Kiểm định viên BHL Group thực hiện

Tại sao phải kiểm định hệ thống chống sét và đo điện trở tiếp địa

Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị

Sét đánh trực tiếp hoặc gián tiếp có thể gây:

Cháy nổ công trình,
Hư hỏng thiết bị điện tử, máy móc đắt tiền,
Giật điện, gây tử vong cho người vận hành nếu hệ thống tiếp địa không đạt.

Kiểm định định kỳ giúp phát hiện sớm sự cố, sai sót trong lắp đặt hoặc xuống cấp do thời gian.

Đáp ứng quy định pháp luật

Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP và các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, hệ thống chống sét bắt buộc phải:

Lắp đặt đúng quy chuẩn kỹ thuật,
Kiểm định định kỳ theo chu kỳ 3 năm/lần,
Có biên bản kiểm định, chứng nhận hợp lệ.

Đối với các doanh nghiệp, khu công nghiệp, tòa nhà cao tầng, việc không kiểm định sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí buộc dừng hoạt động để khắc phục.

Phục vụ nghiệm thu công trình

Đối với công trình xây mới, việc kiểm định chống sét và đo điện trở tiếp địa là một phần bắt buộc trong hồ sơ hoàn công, giúp được cơ quan chức năng cấp phép vận hành.

Ảnh: Công tác đo điện trợ tiếp địa do KĐV BHL Group thực hiện

Tìm hiểu các tiêu chuẩn và quy trình kiểm định

Các tiêu chuẩn kiểm định

Việc kiểm định hệ thống chống sét và đo điện trở tiếp địa tuân theo các tiêu chuẩn:

TCVN 9385:2012 – Chống sét cho công trình xây dựng,
TCVN 4756:1989 – Quy phạm nối đất và nối không các thiết bị điện,
IEC 62305 – Tiêu chuẩn quốc tế về chống sét,
QCVN 01:2020/BCT – Quy chuẩn kỹ thuật an toàn điện.

Quy trình kiểm định

Xem thêm về quy trình kiểm định: tại đây!

Đối tượng bắt buộc kiểm định

Những công trình, cơ sở bắt buộc phải kiểm định hệ thống chống sét và đo điện trở tiếp địa gồm:

Nhà xưởng, khu công nghiệp, nhà máy sản xuất,
Trạm biến áp, trạm BTS viễn thông,
Các tòa nhà cao tầng, chung cư,
Trường học, bệnh viện, kho xăng dầu, hóa chất,
Các công trình trọng điểm có yêu cầu cao về an toàn.

Thời gian kiểm định

Kiểm định lần đầu: Sau khi hoàn thiện lắp đặt trước khi đưa vào sử dụng.
Kiểm định định kỳ: Mỗi 3 năm/lần (hoặc theo yêu cầu cụ thể).
Kiểm định bất thường: Sau các sự cố sét đánh, hư hỏng nghiêm trọng hoặc theo yêu cầu cơ quan chức năng.

Lưu ý: Kiểm định hệ thống chống sét khi có các thay đổi diện tích công trình cần bảo vệ hoặc thay đổi các bộ phận trong hệ thống.

Thời gian kiểm định hệ thống chống sét có thể được rút ngắn nếu công trình cần bảo vệ có yêu cầu về an toàn chống sét cao hay công trình nằm trong vùng thường xuyên bị sét đánh.

Việc kiểm định an toàn hệ thống chống sét và đo điện trở tiếp địa là yêu cầu bắt buộc và thiết yếu để đảm bảo an toàn cho con người, thiết bị và công trình. Không nên xem nhẹ hoặc trì hoãn quy trình này bởi hậu quả của một sự cố sét đánh là vô cùng nghiêm trọng.